SỐNG CHUNG VỚI LỖ MỞ THÔNG RA DA

Phẫu thuật mở thông ra da là phẫu thuật tạo một lỗ mở thông tạm thời hoặc vĩnh viễn trên da. Lỗ mở thông là đường dẫn từ một cơ quan nội tạng ra bên ngoài ổ bụng. Phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo bắt nguồn từ ruột già, và phẫu thuật mở thông hồi tràng bắt nguồn từ ruột non. Cả hai loại phẫu thuật đều giúp chất thải rắn và hơi thoát ra ngoài cơ thể không thông qua trực tràng. Phẫu thuật mở thông niệu quản qua da giúp nước tiểu ra khỏi cơ thể không thông qua bàng quang. Trong tất cả các loại mở thông qua da, chất thải thường được thu gom trong một chiếc túi đeo bên ngoài cơ thể.

Hầu hết những người cần phẫu thuật mở hậu môn nhân tạo hoặc mở thông hồi tràng do ung thư chỉ cần dùng hậu môn nhân tạo vài tháng trong khi chờ ruột non hoặc ruột già lành lại. Tuy nhiên, một số người có thể cần lỗ mở thông vĩnh viễn. Mở thông niệu quản ra ngoài da là điển hình của một phẫu thuật mở thông vĩnh viễn và không thể đóng lại được.

Sống chung với lỗ mở thông

Dù là vĩnh viễn hay tạm thời, lỗ mở thông ra da sẽ đem lại những thay đổi trong cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, các sản phẩm sử dụng cho lỗ mở thông luôn được thiết kế thuận tiện nhất có thể.

Nếu cần hỗ trợ tìm kiếm hoặc đặt mua các sản phẩm dùng cho lỗ mở thông, người bệnh có thể hỏi bác sỹ điều trị hoặc điều dưỡng. Ví dụ, một điều dưỡng chuyên chăm sóc lỗ mở thông có thể giải thích về các loại túi chứa chất thải khác nhau và giúp người bệnh tìm loại phù hợp.

Túi chứa chất thải cho lỗ mở thông ra da
 

Quần áo. Người bệnh vẫn có thể mặc những loại quần áo  đã mặc trước khi có lỗ mở thông. Túi chứa chất thải được thiết kế để hợp màu và vừa vặn với cơ thể. Túi cũng có một lớp màng ngăn mùi để tránh mùi khó chịu. Mùi sẽ chỉ xuất hiện trong khi người bệnh đang làm sạch chất thải trong túi. Có thể tìm trên mạng những bộ quần áo chuyên biệt giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, ví dụ như đồ lót và đai quấn giúp giữ túi đựng chất thải.

Đai giữ túi chứa chất thải từ lỗ mở thông

Hoạt động. Những người có lỗ mở thông ra da vẫn có thể thực hiện các hoạt động và sinh hoạt hàng ngày. Họ có thể đi làm, chơi thể thao và sinh hoạt tình dục. Hoạt động hợp lý sẽ không làm đau cơ thể hoặc lỗ mở thông. Đổ mồ hôi có thể khiến băng dính cố định túi bị lỏng. Nếu điều này xảy ra, người bệnh có thể cân nhắc mua một loại túi chuyên biệt để dùng khi tập luyện hoặc hoạt động cường độ mạnh.

Tắm rửa. Vùng da quanh lỗ mở thông cần luôn luôn được giữ sạch và khô ráo. Tránh bôi các sản phẩm chứa cồn vì chúng có thể gây khô da. Không dùng sản phẩm bôi da có chứa dầu. Chúng sẽ khiến việc cố định túi gặp khó khăn. Nếu có lông trên vùng da xung quanh lỗ mở thông, có thể cần cạo sạch lông để túi dính tốt hơn. Người bệnh nên trao đổi với bác sỹ và điều dưỡng về những điều cần lưu ý về lỗ mở thông khi tắm rửa.

Ăn uống. Với hậu môn nhân tạo hay mở thông hồi tràng, người bệnh sẽ không thể kiểm soát được khi phân và hơi ra túi. Lượng phân và hơi đi vào trong túi sẽ khác nhau tùy vào loại hậu môn nhân tạo và chế độ ăn.

Nên tránh các loại thức ăn hay sinh hơi như các loại quả đậu và hạt đậu, bắp cải, hành, và thức ăn cay. Một số loại thức ăn có thể gây cơn co thắt hoặc có thể khó đi qua hậu môn nhân tạo nếu không được nhai kỹ. Những loại này bao gồm các loại hạt, bỏng ngô và ngô. Ngoài ra, hãy lưu ý những loại thức ăn có thể gây tiêu chảy hoặc táo bón. Điều quan trọng là cần uống đủ nước, đặc biệt là khi có lỗ mở thông hồi tràng, vì phân thường nhiều nước hơn nên làm cơ thể dễ thiếu nước.

Thuốc. Một số thuốc dùng đường uống có thể không đạt hiệu quả ở những người có hậu môn nhân tạo hoặc mở thông hồi tràng. Điều này là do thuốc sẽ mất nhiều thời gian hơn để hấp thụ. Thuốc dạng dung dịch có thể được hấp thụ nhanh hơn và hiệu quả tốt hơn.

Lưu ý những loại thuốc có thể ảnh hưởng tới tần suất đại tiện. Một số thuốc an thần và thuốc giảm đau có thể gây táo bón. Và một số thuốc kháng sinh và thuốc kháng acid có thể gây tiêu chảy.

Một số loại thuốc có thể gây sỏi tiết niệu hoặc làm tăng lượng nước tiểu cơ thể tạo ra. Điều này có thể gây ra một số vấn đề trên những người có lỗ niệu quản qua da. Người bệnh cần nói với bác sĩ điều trị về những loại thuốc mình đang dùng.

Tránh “sự cố”. Túi đựng chất thải cần được làm sạch nhiều lần trong ngày. Tốt nhất nên làm sạch túi khi túi đầy một nửa hoặc ít hơn. Luôn mang theo người các đồ dùng cho lỗ mở thông qua da để xử lý trong trường hợp rò rỉ hoặc gặp vấn đề khác. Học cách lập kế hoạch cho các bữa ăn và nước uống để cắt giảm lượng chất thải qua lỗ mở thông trước một sự kiện lớn hoặc kéo dài. Sự kiện này có thể là một cuộc họp bàn công việc kéo dài hoặc một chuyến đi dài bằng ô tô hoặc máy bay.

Trong quá trình điều trị ung thư. Một số người bệnh ung thư có thể cần lỗ mở thông ra da trong khi họ đang được điều trị ung thư bằn các phương pháp khác. Họ có thể cần được hỗ trợ chăm sóc lỗ mở thông nếu quá mệt hoặc yếu hơn sau khi điều trị. Nếu đang được xạ trị vào vùng da có lỗ mở thông, người bệnh có thể cần tháo bỏ túi đựng chất thải trong khi điều trị. Xạ trị cũng có thể gây ra những thay đổi ở vùng da gần lỗ mở thông. Hãy hỏi bác sỹ điều trị về các cảnh báo,  biện pháp phòng ngừa sự cố và chăm sóc lỗ mở thông trong quá trình điều trị ung thư.

Hỗ trợ tinh thần. Một số người có thể cảm thấy trầm cảm hoặc xấu hổ vì lỗ mở thông ra da. Người bệnh có thể cân nhắc tìm một nhóm hỗ trợ gồm những người có lỗ mở thông qua da. Những mối quan hệ này có thể giúp trả lời những câu hỏi, thắc mắc và trợ giúp về mặt tinh thần. Người bệnh cũng có thể cân nhắc tìm  tư vấn nếu đang gặp khó khăn trong việc đối mặt với những thay đổi của cơ thể.
 

Nguồn tài liệu: www.cancer.net

Đường dẫn: https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/surgery/types-ostomy/how-live-with-ostomy-bag

Biên dịch: CNh ĐD. Nguyễn Thị Hồng Vân - Khoa Nội Tiêu hóa theo yêu cầu

Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Thanh Hằng - Phòng HTQT & NCKH