HER2 DƯƠNG TÍNH LÀ GÌ? CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ HER2 DƯƠNG TÍNH

1. Her2 là gì?
Trong cơ thể có một gen là: HER2, gen này tạo ra protein HER2. Ở vú, protein HER2 là một loại thụ thể trên các tế bào vú. Trong những trường hợp bình thường, các thụ thể HER2 giúp kiểm soát cơ chế phát triển, phân chia và tự sửa chữa của tế bào vú. Ở khoảng 25-30% bệnh nhân ung thư vú, gen HER2 có thể trở nên bất thường và tạo ra quá nhiều bản sao của chính nó (khuếch đại gen HER2). Các gen HER2 khuếch đại chỉ huy các tế bào vú tạo ra quá nhiều thụ thể (biểu hiện quá mức protein HER2) dẫn tới kích thích sự phân chia của tế bào không có sự kiểm soát và dẫn tới sự phát triển của ung thư vú.

2. Xét nghiệm đánh giá tình trạng Her2

- Xét nghiệm hóa mô miễn dịch (ImmunoHistoChemology) nhằm phát hiện người bệnh ung thư vú có quá nhiều protein HER2 trong các tế bào ung thư hay không. Kết quả của xét nghiệm IHC có thể là: 0 (âm tính), 1+ (cũng âm tính), 2+ (bất định) hoặc 3+ (dương tính - biểu hiện quá mức protein HER2). Bệnh nhân Her2(++) sẽ được chỉ định làm xét nghiệm lai tại chỗ FISH/CISH/ISH để xác định tình trạng Her2:

- Xét nghiệm FISH(Fluorescence In Situ Hybridization)

- Xét nghiệm SPoT-Light HER2 CISH (Subtraction Probe Technology Chromogenic In Situ Hybridization)

- Xét nghiệm HER2 Dual ISH (Inform Dual In Situ Hybridization)

3. Chỉ định điều trị thuốc kháng Her2 cho ung thư vú giai đoạn sớm

Một số bệnh nhân ung thư vú Her 2 dương tính sau khi phẫu thuật sẽ có chỉ định điều trị hóa chất bổ trợ giúp kéo dài thời gian tái phát di căn, cải thiện thời gian sống so với chỉ điều trị phẫu thuật đơn thuần. Một số bệnh nhân khác phù hợp có thể được chỉ định hóa chất tân bổ trợ trước mổ cùng với các thuốc kháng Her2, bệnh nhân cũng không phải lo lắng việc được bác sĩ chỉnh định hóa chất trước mổ hay sau mổ vì trên thế giới đã có những nghiên cứu chứng minh rằng việc điều trị hóa chất trước hay sau mổ không làm ảnh hưởng tới kết quả điều trị nhưng lại đem lại lợi ích ở một số nhóm  bệnh nhân.

- Điều trị tân bổ trợ( điều trị hóa trị trước mổ):

Với  bệnh nhân ung thư vú giai đoạn sớm mổ được có Her2 dương tính có nguy cơ tái phát cao như: kích thước u > 2cm hoặc có di căn hạch thì sẽ được bác sĩ chỉ định điều trị tân bổ trợ sử dụng hóa trị kết hợp với thuốc kháng Her2. Việc điều trị tân bổ trợ có thể giúp một số bệnh nhân có đáp ứng tốt có thể được phẫu thuật bảo tồn nếu có nhu cầu, đồng thời cũng giúp  bác sĩ đánh giá sớm hiệu quả của phác đồ hóa trị được sử dụng trong điều trị tân bổ trợ. Thông qua pCR (đáp ứng hoàn toàn về mô bệnh học: xác định là khồng còn tồn tại tế bào ung thư ) bác sĩ sẽ có phương án điều trị bổ trợ ( sau mổ) phù hợp, với bệnh nhân không đạt được pCR sau phẫu thuật sẽ được thay đổi phác đồ trong quá trình điều trị bổ trợ.

- Điều trị bổ trợ:

Bệnh nhân ung thư vú giai đoạn sớm có Her2 dương tính sau khi phẫu thuật, những bệnh nhân phù hợp sẽ được điều trị bổ trợ sự dụng hóa chất kết hợp với thuốc kháng Her2 giúp kéo dài thời gian sống cũng như thời gian dẫn tới tái phát, di căn xa.

 4. Một số thuốc điều trị cho ung thư vú có thụ thể HER2- dương tính giai đoạn sớm

Bệnh nhân có Her2 dương tính có tiên lượng xấu hơn Bệnh nhân có Her2 âm tính, nguy cơ tái phát di căn nhanh hơn. Tuy nhiên, hiện nay với sự phát triển của y học, ung thư vú Her2 dương tính đã có nhiều thuốc điều trị, giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân:

- Trastuzumab: có tác dụng chống ung thư vú dương tính với HER2 bằng cách ngăn chặn các thụ thể của tế bào ung thư nhận tín hiệu hóa học để các tế bào này phát triển. Chỉ định trong cả điều trị bổ trợ và tân bổ trợ

- Pertuzumab: Là một kháng thể đơn dòng tái tổ hợp nhân hóa gắn chuyên biệt vào vùng ngoại bào tham gia nhị trùng hóa (phân vùng II) của protein thụ thể yếu tố tăng trưởng thượng bì người (HER2), từ đó ngăn chặn sự bắt cặp dị hợp tử phụ thuộc ligand của HER2 với các HER khác cùng họ, bao gồm EGFR, HER3 và HER4. Kết quả là Pertuzumab ức chế sự phát tín hiệu nội bào của ligand làm ngừng sự tăng trưởng tế bào và gây chết tế bào theo chương trình. Chỉ định phối hợp vói trastuzumab trong điều trị tân bổ trợ và bổ trợ tùy vào giai đoạn của BN.

- T-DM1 hoặc ado-trastuzumab emtansin: là sự kết hợp của Trastuzumab và thuốc hóa trị liệu emtansine. Sự liên hợp của Emtasine với trastuzumab giúp tăng cường hiệu quả tiêu diệt tế bào ung thư thông qua tác động lên tế bào ung thư bộc lộ HER2 quá mức, đồng thời vận chuyển Emtasin là một chất làm ngừng sự nhân lên của tế bào, dẫn đến làm chết tế bào theo chương trình. Kadcyla được chỉ định điều trị bổ trợ cho những bệnh nhân còn tồn dư bệnh sau khi hóa trị tân bổ trợ và phẫu thuật, ở những bệnh nhân này sử dụng Kadcyla giúp kéo dài thời gian sống còn không bệnh tiến triển có ý nghĩa thống kê trong nghiên cứu.

5. Kết luận

Ung thư vú giai đoạn sớm có Her2 dương tính có tiên lượng xấu hơn so với Her 2 âm tính, tuy nhiên ngày nay với sự phát triển của y học những bệnh nhân Her2 dương tính có rất nhiều thuốc điều trị đạt hiệu quả cao, giúp kéo dài sống còn cho người bệnh. Bệnh viện Ung bướu Hà Nội đã áp dụng các thuốc điều trị kháng Her2 từ lâu giúp cho nhiều bệnh nhân có thêm cơ hội kéo dài sự sống, nâng cao chất lượng sống.

Tài liệu tham khảo                               
1. https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/breast.pdf
2. https://www.uptodate.com/contents/adjuvant-systemic-therapy-for-her2-positive-breast-cancer
3. Slamon D et al. Adjuvant trastuzumab in HER2-positive breast cancer, N Engl J Med. 2011 Oct 6;365(14):1273-83.
 

Biên soạn: ThS.BS. Nguyễn Duy Khoa - Khoa Nội Vú, Phụ khoa Đầu cổ theo yêu cầu

Kiểm duyệt: TS.BS. Lê Thu Hà - Trưởng Khoa Nội I